KAYGI PROBLEMİNİ SÜRDÜREN DÜŞÜNCE HATALARI

1. Abartılmış Risk Algısı

Bu düşünce hatası, korktuğumuz şeyin ya da felaket senaryomuzun başımıza gelme olasılığını olduğundan çok daha yüksek algılamamıza neden olur.

“Kaygımın üzerine gidersem kesin panikatak geçiririm, bayılırım.”

Aslında kişi daha önce panikatak geçirmediğini ya da geçirse bile daha önce hiç bayılmadığını unutur.

“Başım bu aralar çok ağrıyor, acaba bende tümör mü var?”

Zaman zaman bütün insanların başının ağrıdığı ve bunun bir hastalığa bağlı olmadığı unutulur.

2. Felaketleştirme

Felaketleştirme, korkulan şeyin sonucunun veya etkisinin abartılması ya da bir şeyin olduğundan çok daha kötü sonuçlanacağına dair inanıştır.

“Korktuğum şey başıma gelirse dayanamam, baş edemem, çok kötü olur.”

“İnsanlar bana güler ve ben buna dayanamam.”

Dur ve bir düşün! Gerçekten o kadar kötü mü? Hayatına devam edemez misin? Sadece tatsız bir deneyim olarak kalamaz mı?

Kaygılandığınız zamanlarda kendinizde bu eğilimi görüyorsanız şunları düşünebilirsiniz:

Bu felaket senaryosu gerçek olmaktan çok sadece benim fikrim ve varsayımlarım olabilir mi?

Bu gerçekten göründüğü kadar önemli mi, kötü mü?

En kötü ne olur?

Bir başkası olsaydı ona ne tavsiye verirdim?

3. Belirsizliğe Tahammülsüzlük

Hayatta kontrol edemediğimiz veya kaygı duyduğumuz şeylerin yaratmış olduğu belirsizliği tolere edememe hâlidir.

“Ya olursa?”, “Ya başıma gelirse?”, “Acaba nasıl olacak?”

Hayatta birtakım riskler alarak ve birçok belirsizliği tolere ederek yaşıyoruz, yaşamak zorundayız. Hayatımızda kontrol edemediğimiz şeylere karşı enerjimizi vermek bizim ne kadar işimize yarar?

Sınavda çıkacak soruları kontrol edemezsin ancak sınava hazırlanma sürecini kontrol edebilirsin.

Kendinin ve sevdiklerisin yıllar içinde yaşlanmasını kontrol edemezsin ancak onlarla geçireceğin zamanı, hayatı kontrol edebilirsin.

Şu an nasılsın? Kaygılarımız sıklıkla gelecekteki olası felaket senaryolarını içerir. Bu yüzden de şimdiki zamandan aldığımız doyumu düşürür.

“Ya sunumda çok saçmalarsam?”

Şu an sunumda değilsin. Gününün bir kısmını sunuma hazırlanmak için kullanabilirsin. Ancak bütün gününü sunumu düşünerek geçirmen işleri kolaylaştırıyor mu? O an gelene kadar bunu tamamen bilemeyeceğiz. Hem en kötü ne olur? 🙂

4. Öz Yetkinliğimize Dair Güvensizlik

Çeşitli olaylar ve sonuçlarıyla baş etme noktasında kendimize yeterince güvenemememizdir. Hepimiz hayatımızda daha önce küçük büyük sorunlarla karşılaşmışızdır. Bütün sorunlarla mükemmel düzeyde baş edemesek bile iyi bir şekilde baş ettiğimiz, atlattığımız problemlerimiz olmuştur. Bunlar güçlü duygularımız ve kaygılarımız için de geçerlidir.

Bunu daha önce yaptın, neden şimdi tekrardan yapamayasın?

Bire bir aynı durum olmasa da benzerleriyle baş ettin, neden yine başaramayasın?

Bu durumlarda güçlü yanlarımızı hatırlamaya ihtiyacımız var. Eğer kaygılı bir durumda bunlar aklınıza gelmiyorsa sakin olduğunuz bir zaman bunları bir yere not alıp yanınızda taşıyabilirsiniz.

Tüm bu düşünce hatalarını değiştirmek çok kolay değil. Sağ elinizi kullanırken artık sol elinizi kullanmaya başlamak gibi. Başta zorlanacaksınız, doğal gelmeyecek. Ancak bunlar üzerinde çalışmaya devam ettikçe bunları içselleştireceksiniz. Düşünceleriniz üzerine sorgulamalar yapmak ve işlevsel düşüncelerinize ulaşmak sizin için otomatik hâle gelecek. Biraz zaman ve sabır 🙂